Công dụng của đẳng sâm và 15 bài thuốc chữa bệnh.
Đảng sâm là vị thuốc được ví như nhân sâm, vì có thể thay thế cho nhân sâm ở nhiều bài thuốc kinh điển.Hơn nữa, vị thuốc này dễ kiếm và rẻ, chỉ bằng độ 1/10 nhân sâm. Tuy nhiên, khi dùng đảng sâm thay thế cho nhân sâm trong bài thuốc, thầy thuốc sẽ cân nhắc về liều lượng (thường là tăng lên), cân nhắc nên chỉ thay thế một phần hay hoàn toàn vì hai vị thuốc này không hoàn toàn giống nhau trong bổ khí.
Theo Đông y: Đảng sâm vị ngọt, tính bình; vào kinh tỳ và phế. Có tác dụng bổ trung, ích khí, sinh tân, kiện tỳ, dưỡng huyết, dùng cho các trường hợp tỳ vị hư nhược, khí hư huyết hư, thể trạng mệt mỏi vô lực, ăn kém, đại tiện lỏng.
Theo y học hiện đại đảng sâm có các tác dụng:
- Chống mệt mỏi và tăng cường sự thích nghi của cơ thể đối với môi trường nhiệt độ cao.
- Tăng cường trương lực của hồi tràng và cường độ co bóp càng tăng nếu tăng nồng độ thuốc.
- Tăng cường độ co bóp của tim, tăng lượng máu cho não, chân và nội tạng.
- Tăng số lượng hồng cầu, huyết sắc tố, làm giảm số lượng bạch cầu, làm tăng nhanh máu đông khô mà không có tác dụng tán huyết. Ngoài ra, đảng sâm có tác dụng hạ huyết áp, tăng cường miễn dịch của cơ thể, kháng viêm, hóa đàm, giảm ho, kháng khuẩn…
Theo Đông y, đảng sâm đã có thể bổ khí lại có thể bổ huyết, chuyên điều lý về các bệnh tật của các bệnh tỳ vị.Theo nghiên cứu, đảng sâm bổ tuy không bằng nhân sâm nhưng được dùng rộng rãi trong các bài thuốc. Trong các bài thuốc kinh điển như: Tứ quân tử thang, Bát vị, Thập toàn đại bổ…, có thể dùng đảng sâm thay thế cho nhân sâm hoặc dùng cả nhân sâm lẫn đảng sâm cho những trường hợp: tỳ hư, ăn kém, mệt mỏi, phế hư.
15 Bài thuốc chữa bệnh từ đẳng sâm.
1. Bài thuốc khai thanh tâm, bổ nguyên khí, thanh phế kim và tráng gân cơ
- Chuẩn bị: Sa sâm 320g, đẳng sâm 640g và quế viên nhục 160g.
- Thực hiện: Đem các dược liệu nấu thành cao và uống mỗi ngày.
2. Bài thuốc trị thoát giang, lỵ, tiêu chảy và khí bị hư
- Chuẩn bị: Chích kỳ, nhục khấu tương, bạch truật và phục linh mỗi thứ 6g, thăng ma nướng mật 2.4g, gừng 3 lát, đẳng sâm sao với gạo 8g, sơn dược sao 8g và chích thảo 2.8g.
- Thực hiện: Đem các vị sắc uống mỗi ngày.
3. Bài thuốc trị khí huyết đều suy
- Chuẩn bị: Chích hoàng kỳ, long nhãn, đẳng sâm, bạch truật và đường cát.
- Thực hiện: Đem nấu thành cao và uống mỗi ngày.
4. Bài thuốc trị tỳ vị bất hòa và trung khí suy nhược
- Chuẩn bị: Đường và đẳng sâm.
- Thực hiện: Nấu thành cao lỏng.
5. Bài thuốc trị mệt tim, ê ẩm và người gia suy yếu lâu ngày
- Chuẩn bị: Ngưu tất, đương quy, mạch môn và long nhãn mỗi thứ 12g và đẳng sâm 40g.
- Thực hiện: Sắc mỗi ngày 1 thang.
- Lưu ý: Có thể gia thêm nhân sâm từ 4 – 8g nếu bệnh tình nghiêm trọng.
6. Bài thuốc trị đại tiện lỏng, mệt mỏi và ăn uống không ngon
- Chuẩn bị: Bạch truật sao 12g, đẳng sâm 20 – 40g, ba kích 12g và đương quy 12g.
- Thực hiện: Sắc uống hoặc tán thành bột mịn, trộn mật là thành viên. Ngày dùng từ 12 – 20g.
7. Bài thuốc trị đau lưng, tiểu nhắt, mệt mỏi, đau gối do thận hư suy
- Chuẩn bị: Cáp giới 6g, trần bì 0.8g, đẳng sâm 16g, huyết giác 1.2g, tiểu hồi 6g và rượu 250ml.
- Thực hiện: Ngâm các dược liệu với rượu và uống trước khi đi ngủ cho đến khi khỏi bệnh.
8. Bài thuốc trị tử cung xuất huyết
- Chuẩn bị: Đẳng sâm 30 – 60g.
- Thực hiện: Đem sắc, uống 2 lần/ ngày trong 5 ngày liên tục trong thời gian hành kinh.
9. Bài thuốc trị cơ thể suy nhược, ho và hư lao
- Chuẩn bị: Hoài sơn 12g, cam thảo 2g, khoản đông hoa 6g, đẳng sâm 16g, ý dĩ nhân 6g và xa tiền tử 6g.
- Thực hiện: Sắc lấy nước, chia thành 3 lần uống và dùng hết trong ngày.
10. Bài thuốc trị huyết áp cao ở bệnh nhân cơ tim
- Chuẩn bị: Vỏ con trai (loại trai cho ngọc) 16g, đương quy 10g, táo 16g, phục linh 16g, hoàng liên 6g, đẳng sâm 10g, sinh địa 10g, trắc bá tử 16g, mộc hương 6g.
- Thực hiện: Đem các vị sắc với 800ml nước, sau đó chia thành 3 lần uống và dùng liên tục trong 2 – 2.5 tháng.
11. Bài thuốc trị huyết áp thấp
- Chuẩn bị: Hoàng tinh 12g, cam thảo 6g, đẳng sâm 16g, nhục quế 10g, đại táo 10 quả.
- Thực hiện: Đem sắc uống ngày 1 thang.
12. Bài thuốc trị miệng lở loét ở trẻ nhỏ
- Chuẩn bị: Hoàng bá 20g và đẳng sâm 40g.
- Thực hiện: Đem các vị tán bột và thoa trực tiếp lên vùng lở loét.
13. Bài thuốc trị suy nhược thần kinh
- Chuẩn bị: Mạch môn 12g, đảng sâm 12g và ngũ vị tử 8g.
- Thực hiện: Đem sắc uống.
14. Bài thuốc trị lao phổi và viêm phế quản mãn tính
- Chuẩn bị: Tang diệp 12g, mạch môn 12g, hồ ma nhân 6g, tỳ bà diệp nướng mật 6g, đảng sâm 12g, thạch cao 12g, a giao 8g, hạnh nhân 6g.
- Thực hiện: Đem sắc uống, tuy nhiên cần sắc thạch cao trước khi cho các dược liệu còn lại vào.
15. Bài thuốc trị miệng sinh nhọt, Tỳ Vị hư yếu
- Chuẩn bị: Chích kỳ 8g, cam thảo 2g, đảng sâm 8g, phục linh 4g và bạch thược 2.8g.
- Thực hiện: Đem các vị sắc uống.
Cần lưu ý gì khi sử dụng dược liệu đảng sâm?
- Khi dùng đảng sâm, không nên uống dùng hơn 63g vì có thể làm nhịp tim không đều và gây khó chịu ở vùng trước tim.
- Cần hạn chế dùng chung với Lê lô.
- Có rất nhiều loại dược liệu có tên “đảng sâm” vì vậy khi chọn mua nguyên liệu cần chú ý để tránh nhầm lẫn.
- Không dùng cho người hỏa vượng, khí trệ và có thực tà.
- Có thể dùng đảng sâm thay cho nhân sâm với những trường hợp suy nhược, mệt mỏi, ăn kém, tiểu đục, vàng da,…
Đặc tính dược lý của đảng sâm có thể gây ra các tác dụng không mong muốn nếu dùng sai cách. Vì vậy bạn nên tham vấn y khoa trước khi áp dụng bài thuốc chữa bệnh từ dược liệu này.
Nguồn: thuocdantoc.org
